Jacob van Lennep, Dagboek 1823.

Diplomatische editie door Marita Mathijsen, met medewerking van Karin Hoogeland.

 

 

In de zomer van 1823 maakten Jacob van Lennep en Dirk van Hogendorp een voetreis door Nederland. Allebei hielden ze nauwkeurig aantekeningen bij. Van Lennep stuurde zijn verslag in brieven aan zijn zus Antje. Daarnaast had hij een tekenboekje, dat hoogstwaarschijnlijk verloren is gegaan. Van Lennep heeft de brieven aan Antje later bewerkt als dagboek. Wanneer hij dat gedaan heeft, is onbekend, maar het handschrift lijkt nog dat van de jonge Van Lennep. Er zijn twee versies van dit bewerkte dagboek overgeleverd, allebei van de hand van Jacob van Lennep. Beide uitgewerkte versies lijken sterk op elkaar en bleven onvoltooid. De meest voltooide versie loopt tot 8 augustus. De andere versie is daarvan overgeschreven en loopt tot 17 juli. Van 8 augustus tot en met 31 augustus zijn er alleen de originele brieven aan Antje beschikbaar. De twee versies en de brieven worden bewaard in het Stadsarchief van Amsterdam, PA 238 289.

Tijdens Van Lenneps leven is het dagboek nooit gepubliceerd. Zijn kleinzoon publiceerde fragmenten eruit in zijn biografie Het leven van Mr. Jacob van Lennep (Amsterdam 1910). In 1942 verzorgde M. Elisabeth Kluit onder de titel Nederland in den goeden ouden tijd de eerste uitgave van het dagboek. Deze editie is helaas niet compleet: enige gedichten en uitvallen tegen bepaalde groepen heeft Kluit eruit weggelaten. Ook zitten er nogal wat leesfouten in. De herdruk hiervan uit 1980 is ongewijzigd.

In 2000 werd er een tv-serie van het dagboek gemaakt. Tegelijkertijd verscheen toen een hertaalde versie van het dagboek: Jacob van Lennep, Lopen met Van Lennep. Dagboek van zijn voetreis door Nederland. De zomer van 1823. Ingeleid en bewerkt door Geert Mak en Marita Mathijsen. Zwolle 2000. Een uitgebreide herdruk hiervan verscheen in 2018: Jacob van Lennep, De zomer van 1823. Dagboek van zijn voetreis door Nederland. Bezorgd door Geert Mak en Marita Mathijsen. Amsterdam 2018. De tv-serie, De zomer van 1823, is te bekijken via You Tube (met Engelse ondertiteling).